Ο ίδιος ο μεγάλος δημιουργός, γράφει στο εξώφυλλο του δίσκου:

«Σε μια παρέλαση στη Νέα Υόρκη, με μουσικές, με χρώματα και με πλημμυρισμένη από κόσμο την 5η Λεωφόρο, βρισκόμουν μια Κυριακή απόγευμα το φθινόπωρο του 1963 όταν συνάντησα μια γυναικούλα να περπατάει μοναχή με μιαν απελπισμένη αδιαφορία για ό,τι συνέβαινε γύρω της χωρίς κανείς να την προσέχει, χωρίς κανέναν να προσέχει, μόνη, έρημη μες στο άγνωστο πλήθος, που την σκουντούσε, την προσπερνούσε ανυποψίαστο, εχθρικό, αφήνοντας την να πνιγεί μες στη βαθιά πλημμύρα της λεωφόρου, μέσα στη θάλασσα που ακολουθούσε, μέσα στ’ αγέρι που άρχισε να φυσά.

Έμεινα στυλωμένος, ο μόνος που την πρόσεξε, κι έκαμα να την πάρω από πίσω, να την ακολουθήσω και πλησιάζοντάς την να της μιλήσω, χωρίς να ξέρω τι να της πω, μα ίσαμε ν’ αποφασίσω, την έχασα από τα μάτια μου.

Έτρεξα λίγο μπρος, ανασηκώθηκα στα πόδια μου για να την ξεχωρίσω, μα η μεγάλη μαύρη θάλασσα του κόσμου την είχε καταπιεί. Μέσα μου κάτι σκίρτησε οδυνηρά.

Χωρίς να καταλάβω, είχα σταθεί έξω από το βιβλιοπωλείο του Ριτζιόλλι και στη βιτρίνα του, απέναντί μου ακριβώς, βρισκόταν ένα βιβλίο για τον Ντα Βίντσι με την Τζοκόντα στο εξώφυλλο του να μου χαμογελά απίθανα αινιγματική, αυτόματα μεγεθυμένη, όσο η γυναίκα που χάθηκε στον δρόμο.

 Δεν ξέρω γιατί όλ’ αυτά μπερδεύτηκαν περίεργα μέσα μου, μαζί μ’ ένα εξαίσιο θέμα του Βιβάλντι που είχα ακούσει πριν από λίγες ημέρες και που εξακολουθούσε να επανέρχεται τυραννικά στη μνήμη μου. Τα δέκα αυτά τραγούδια γράφτηκαν μ’ ένα συγκερασμό απελπισίας και αναμνήσεων.

Το θέμα είναι η γυναίκα έρημη μες στην μεγάλη πόλη. Το κάθε τραγούδι είναι κι ένας μονόλογός της κι όλα μαζί συνθέτουν την ιστορία της. Μια ιστορία σύγχρονη και παλιά μαζί».

Σύμφωνα με τα στοιχεία από την εξαίρετη μονογραφία «Μάνος Χατζιδάκις και λαϊκή μουσική παράδοση» (εκδ. Εμπειρία) της Ρενάτας Δαλιανούδη, ο κύκλος των τραγουδιών έχει τη δική του ιστορία, πριν ακόμη από εκείνη τη φθινοπωρινή ημέρα που ο Χατζιδάκις αποκρυστάλλωσε μέσα του τη μορφή τους.

Το έργο, με τίτλο «10 τραγούδια για ορχήστρα στο ίδιο κλίμα», προοριζόταν για τη φωνή της Ζακλίν Ντανό, γράφηκε στο Παρίσι το 1962 αλλά ηχογραφήθηκε στη Νέα Υόρκη τον Απρίλιο του 1965 ως ορχηστρικό, και μάλιστα σε παραγωγή του μεγάλου Κουίνσι Τζόουνς.
Όπως μας πληροφορεί ο τραγουδιστής Δημήτρης Λέκκας, ο δίσκος κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ από τη Fontana με 12 ορχηστρικά μέρη και τίτλο «Gioconda's Smile», ενώ το 1965 εκδόθηκε στην Ελλάδα με τίτλο «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» και υπότιτλο «10 τραγούδια για ορχήστρα».

Τα δύο κομμάτια που είχαν αφαιρεθεί ήταν τα «Le Soldat» («Ο στρατιώτης») και «Les Athletes» («Οι αθλητές») ενώ πολύ αργότερα (το 1987) γράφηκαν και ελληνικοί στίχοι από τον Χατζιδάκι για το τραγούδι «Χορός με τη σκιά μου». Επίσης, υπάρχουν στίχοι και για το τραγούδι «Προσωπογραφία της μητέρας μου».

To μυθικό«Χαμόγελο της Τζοκόντας» τουΜάνου Χατζιδάκι συμπληρώνει φέτος 50 χρόνια από την έκδοση του.

Η ΜΙΝΟS-ΕΜΙ γιορτάζει την επέτειο αυτή με την κυκλοφορία ενός συλλεκτικού BOXπου θα περιλαμβάνει την στερεοφωνική μορφή του έργου, όπως είχε αποτυπωθεί μόνο στην αμερικάνικη έκδοση του το 1965 από τοoriginal stereo masterπου εστάλη πρόσφατα από την Αμερική, καθώς και ένα ψηφιακό ανέκδοτο δίσκο από το αρχείο του συνθέτη με τον ίδιο στο πιάνο να παίζει τα έξι θέματα του έργου.

Με αφορμή αυτή τη κυκλοφορία, διεξάγεται ένας ιδιαίτερος, καλλιτεχνικός διαγωνισμός οπού το κοινό καλείται να αποτυπώσει φωτογραφικά το θέμα "Γυναίκα έρημη στην μεγάλη πόλη" που ενέπνευσε τον Μάνο Χατζιδάκι και να ακούσει πρώτο τα 6 ακυκλοφόρητα θέματα του έργου, στην πρωτότυπη ηχογράφηση τους, με τον Μάνο Χατζιδάκι να τα παίζει στο πιάνο.

Με αφετηρία το αινιγματικό «Χαμόγελο της Τζοκόντας» η εταιρεία σας προσκαλεί να συμμετάσχετε στις εκδηλώσεις αυτές αποτυπώνοντας με μια δική σας φωτογραφία το θέμα που έδωσε την έμπνευση στον Μάνο Χατζιδάκι για τη σύνθεση της Τζοκόντας του "Γυναίκα έρημη στην μεγάλη πόλη" και θα έχετε την χαρά να είστε οι πρώτοι ακροατές του ανέκδοτου cd ντοκουμέντο με τον συνθέτη στο πιάνο να μετουσιώνει σε νότες «ένα συγκερασμό απελπισίας και αναμνήσεων».

Μπορείτε να συμμετάσχετε στο link: http://umusic.ly/ManosHadjidakis

Η εορταστική αυτή χρονιά θα ολοκληρωθεί με δυο σημαντικές συναυλίες στοΜέγαρο Μουσικής Αθηνών 27 και 28 Νοεμβρίου μετα δύο έργα που ο Μάνος Χατζιδάκις συνέθεσε κατά την παραμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες,«Το Χαμόγελο της Τζοκόντας»και το "BLUE", ένα ποιητικό γουέστερν σε σκηνοθεσία τουSilvio Narizzano με πρωταγωνιστή τον Terence Stamp. Συμπράττει ηΣυμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ υπό την διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού και σολίστ τον Γιώργο Μουλουδάκη.

Το ταξίδι του δίσκου συνεχίζεται μέσα στα χρόνια με συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον από το κοινό, αφού τον πρώτο χρόνο κυκλοφορίας του είχαν πουληθεί 500.000 αντίτυπα παγκοσμίως ενώ μέχρι σήμερα υπολογίζονται ότι έχουν διατεθεί πάνω από 3 εκατομμύρια δίσκοι σε όλο τον κόσμο.

Η αίσθηση της ροής του έργου, η παρουσία του τσέμπαλου σε πολλά μέρη που προσδίδει μια κλασική χροιά (και όχι μπαρόκ), όργανα και ήχοι της καθαρόαιμης τζαζ (κάτι που συγκίνησε και παρότρυνε ο ίδιος ο Κουίνσι Τζόουνς) όπως βαϊμπράφωνο ή θυμηθείτε το σαξόφωνο στον «Κύριο Νολλ», ενώ το ξεχωριστό κείμενο, υψηλής ποίησης του ίδιου του Χατζιδάκι που συνοδεύει το κάθε τραγούδι αποκρυπτογραφεί κάθε φορά τη συνθήκη γένεσης ή αποτελεί τον «φακό» για να καταδυθούμε στο χατζιδακικό «εργαστήρι».

 «Τα σύννεφα πυκνά- πυκνά μαζεύονται κι απειλούν την ισορροπία μου

σ’ έναν αβέβαιο κόσμο.

Ας μπορούσα να τα σταματήσω…
Ας μπορούσα να διαφύγω μέσα από μια στενή λουρίδα ουρανού.
Που θα με πήγαινε και ποιον θα συναντούσα εκεί;
Όμως τα σύννεφα έχουν μαυρίσει τον ορίζοντα,
την πόλη, την καρδιά μου και κάθε ελπίδα έχει χαθεί.
Τα σύννεφα είναι κατάρα κι απειλή. Τα σύννεφα με σκεπάζουν. Κι είναι σιωπή».