-Πότε και με ποιο τρόπο προέκυψε η ενασχόλησή σας με τη φωτογραφία;

Η πρώτη επαφή που είχα με τη φωτογραφία ήταν στο Παρίσι το ´93, όταν σπούδαζα  γαλλική φιλολογία. Η ενασχόλησή μου με την τέχνη βέβαια ξεκίνησε πολύ νωρίτερα. Θυμάμαι τον εαυτό μου, μικρό παιδί, από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού να ζωγραφίζει. Την εποχή εκείνη ο αδερφός μου, μου είχε φέρει από την Οδησσό ένα λεύκωμα ζωγραφικής Ρώσων καλλιτεχνών και ένα καβαλέτο με πινέλα και μπογιές. Δεν περνούσε μέρα που να μη ζωγράφιζα αυτά που έβλεπα στο λεύκωμα. Στο γυμνάσιο και το λύκειο, είχα δημιουργήσει ένα πειρατικό ραδιοφωνικό σταθμό μαζί με φίλους και κάναμε διάφορες εκπομπές. Πάντα έψαχνα τον τρόπο να δημιουργώ, να εκφράζομαι είτε μέσα από τη ζωγραφική, είτε μέσα από τις ραδιοφωνικές εκπομπές. Αργότερα στο Παρίσι συνάντησα έναν από του μεγαλύτερους φωτογράφους του κόσμου, τον Edouard Boubat και κόλλησα το μικρόβιο της φωτογραφίας και της περιπλάνησης. Έτσι βρήκα τον τρόπο να γνωρίσω τον κόσμο, να ταξιδεύω και να εκφράζομαι μέσα από την τέχνη της φωτογραφίας.

-Στη δουλειά σας κυριαρχεί το ασπρόμαυρο στοιχείο. Το προτιμάτε από την έγχρωμη εικόνα;

Ναι πράγματι, όλο το έργο μου είναι σε ασπρόμαυρο φιλμ, μόνο τα δύο τελευταία χρόνια φωτογραφίζω με ψηφιακή μηχανή αλλά και πάλι ασπρόμαυρα. Ένα θέμα έχω κάνει έγχρωμο, το Κίεβο, καθαρά για λόγους οικονομικούς.

Διάλεξα από την πρώτη στιγμή το ασπρόμαυρο γιατί απλά μπορούσα να εκφραστώ καλύτερα με αυτό. Στο έγχρωμο χάνομαι μες στα χρώματα, δεν μπορώ να τα διευθύνω. Προτιμώ το χρώμα στη ζωγραφική, αλλά στη φωτογραφία είναι πολύ επικίνδυνο. Πολλοί λίγοι φωτογράφοι οι οποίοι έκαναν έγχρωμη φωτογραφία μου αρέσουν, όπως για παράδειγμα ο Αμερικανός, Saul Leiter ή ο Ρώσος, Gueorgui Pinkhassov.

Ένας άλλος λόγος που διάλεξα να φωτογραφίζω σε ασπρόμαυρο φιλμ είναι γιατί θεωρώ πως έτσι αποδίδεται καλύτερα το εσωτερικό τοπίο του ανθρώπου. Οι φωτογραφίες μου είναι κατά 90% ανθρωποκεντρικές και είμαι σίγουρος ότι αν χρησιμοποιούσα το έγχρωμο δεν θα είχα την δυνατότητα να αποδώσω, όπως το θέλω εγώ, την ιδιοσυγκρασία, την ψυχοσύνθεση του φωτογραφιζόμενου. Με το έγχρωμο φωτογραφίζεις τα ρούχα που φοράει κάποιος, τις μάρκες των παπουτσιών, ενώ με το ασπρόμαυρο φωτογραφίζεις τον άνθρωπο γυμνό.

-Παίρνετε ζωή μέσα από τα ταξίδια. Είναι ίσως ένα μέσο για την επίτευξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας με δεδομένη την πληθώρα των ερεθισμάτων που προκύπτουν;

Έχοντας ταξιδέψει και μείνει αρκετό καιρό σε περισσότερα από 40 κράτη, τρέφω ιδιαίτερα συναισθήματα για το κάθε ταξίδι. Παίρνω ζωή από αυτά, ενώ δίνω την δική μου ολόκληρη σε αυτά. Ξεκινώντας για κάποιον προορισμό πάντα είμαι γεμάτος ενέργεια. Περνώ μήνες σε διάφορες χώρες, είμαι όλος μάτια τον πρώτο καιρό απέναντι στο διαφορετικό που συναντώ, φωτογραφίζω. Σιγά σιγά η ενέργεια χάνεται, κουράζεσαι κι έρχεται ο καιρός που δεν σου μένει τίποτα άλλο παρά μόνο τα films που τράβηξες και το εισιτήριο της επιστροφής. Επιστρέφεις λοιπόν στο λιμάνι, ξεκουράζεσαι, βλέπεις τους φίλους σου, τους συγγενείς και μετά από λίγο πάλι στον δρόμο. Το ταξίδι σε θέλει ολόκληρο δικό του, να δίνεσαι 100%, αν φοβηθείς χάνεις το παιχνίδι, καλύτερα να μείνεις στο σπίτι σου.

Μιλώ φυσικά για το ταξίδι το καθαρά κλασικό, αυτό του περιπλανόμενου, του οδοιπόρου και όχι του τουρίστα. Του ταξιδιώτη που φεύγει με τα απολύτως απαραίτητα, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς προορισμό, που δεν ξέρει πότε θα επιστρέψει. Μεγάλοι ταξιδευτές είναι οι Nicolas Bouvier, Ella Maillart και Annemarie Schwarzenbach.

-Πλέον πολλοί άνθρωποι βγάζουν φωτογραφίες με επαγγελματικές μηχανές ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βοηθούν στη διάδοση αυτών. Θεωρείτε πως η υπερπληθώρα αυτή των εικόνων παραγκωνίζει την πραγματική τέχνη της φωτογραφίας;

Όντως με την εξέλιξη της τεχνολογίας έγινε παιχνιδάκι το να βγάλει κάποιος μια καλή φωτογραφία, δεν χρειάζεται να μάθει τίποτα, τα κάνουν όλα αυτόματα οι ψηφιακές μηχανές. Βλέπεις ακόμα και τα κινητά τηλέφωνα βγάζουν αρκετά καλές φωτογραφίες. Αυτό φυσικά είναι και το ατού της διαφήμισης των μεγάλων εταιρειών. Ωστόσο, όσες μηχανές και να κυκλοφορήσουν, δεν θα σου μάθουν ποτέ να βλέπεις, να ξεχωρίζεις, να διακρίνεις, να παρατηρείς, αυτό εξαρτάται από τη δική σου προσπάθεια που γίνεται σταδιακά μέσα στο χρόνο, μέσα από την ίδια τη ζωή.

Ας μην εστιάζουμε λοιπόν στα μοντέλα των φωτογραφικών μηχανών και στις άπειρες δυνατότητες τους, αλλά στην αλήθεια αυτού που φωτογραφίζουμε. Δεν θεωρώ ότι αυτή η υπερπληθώρα θάβει την καλή φωτογραφία. Φυσικά είναι πιο δύσκολο να βγει στην επιφάνεια, αλλά πιστέψτε με ότι αυτοί που ψάχνουν, σίγουρα θα ανακαλύψουν και θα βρουν την καλή ποιοτική φωτογραφία είναι νόμος της φύσης, τίποτα δεν πάει χαμένο, πόσο μάλλον όταν αξίζει.

-Πόσο εύκολα βιοπορίζεται ένας φωτογράφος ή ας πούμε καλλιτέχνης στη σύγχρονη Ελλάδα;

Πάρα πολύ δύσκολα . Η φωτογραφική τέχνη είναι δαπανηρή και είναι πολύ δύσκολο έως ακατόρθωτο, αν θέλεις να κάνεις φωτογραφία δημιουργική, να ζήσεις από αυτό. Πολλοί φωτογράφοι τραβούν φωτογραφίες σε βαφτίσια και γάμους για να στηρίξουν το όνειρό τους. Η πολιτεία και οι θεσμοί είναι ανύπαρκτοι, μόνο στα χαρτιά υπάρχουν...
 
Υπάρχουν διάφορες ομάδες, γνωστοί, φίλοι που κάνουν εκθέσεις αλλά σε τοπικό επίπεδο, δεν έχουμε πρόγραμμα εξαγωγής φωτογράφων και γενικά καλλιτεχνών σε άλλες χώρες. Επίσης οι θεσμοί που έχουν σχέση με την φωτογραφία δε στηρίζουν νέους Έλληνες φωτογράφους και αν το κάνουν σε μεμονωμένες ελάχιστες περιπτώσεις τους αφήνουν μετά από λίγο χρόνο. Στην τηλεόραση δεν υπάρχει καμία απολύτως εκπομπή για την τέχνη της φωτογραφίας. Περιοδικά που να έχουν ύλη αποκλειστικά καλλιτεχνική, δημιουργική φωτογραφία και όχι παρουσιάσεις των τελευταίων μοντέλων μηχανών είναι ανύπαρκτα. Δεν υπάρχει στην Αθήνα gallerie που να παρουσιάζει αποκλειστικά φωτογράφους νέους και επαγγελματίες. Αυτή τη στιγμή γνωρίζω παιδιά που βρίσκονται στο περιθώριο, ενώ έχουν στο βιογραφικό τους καταπληκτικές δουλειές, εφάμιλλες των ξένων και ακόμα καλύτερες.

-Τα μελλοντικά σας σχέδια ποια είναι; Το επόμενο ταξίδι ίσως;

Σχέδια δεν κάνω, είμαι της τελευταίας στιγμής. Λειτουργώ με το ένστικτο, βλέπω στην τηλεόραση κάποιο ντοκιμαντέρ για μια χώρα, μια πολιτεία, διαβάζω ένα βιβλίο και πιάνομαι από μια λέξη, από μια φράση. Έτσι ξεκινά το ταξίδι, το οποίο δεν είναι ανάγκη να είναι μακρινό. Τα όρια της φαντασίας μας είναι τα όρια του ταξιδιού. Εμπρός λοιπόν για το επόμενο ταξίδι που μπορεί να είναι στη γειτονιά μας, στο κοντινό παρκάκι ή απλά μέχρι την πόρτα του διπλανού διαμερίσματος για να πούμε μια καλημέρα…

Το λεύκωμα του Βασίλη Κολτούκη «Music on the Road» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ευρασία».

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δουλειά του φωτογράφου:

http://vassiliskoltoukis.com/

https://instagram.com/vassikoltoukis/