Ξημερώματα της 31ης Μαρτίου του 1946 μια μονάδα 33 κομμουνιστών ανταρτών με καπετάνιο τον Αλέξανδρο Ρόσιο («Υψηλάντης»),  επιτέθηκε αιφνιδιαστικά εναντίον του σταθμού Χωροφυλακήςστο Λιτόχωρο Πιερίας αφήνοντας πίσω της μέσα σε ένα νέφος καταιγιστικών πυρών, 11 νεκρούς.

Ο Ριζοσπάστης την επομένη κατήγγειλε την επίθεση ως «προβοκάτσια» των κυβερνητικών, όμως ήταν σαφές πως το ΚΚΕ ήθελε σε συνθήκες ακραίου πλέον διχασμού να στείλει με αυτήν την συμβολική ενέργεια ένα ευκρινές μήνυμα ισχύος.

Η επίδειξη δύναμης στο Λιτόχωρο, σηματοδοτεί σύμφωνα με την άποψη πολλών ιστορικών την έναρξη της τρίτης και πιο αιματηρής φάσης του ελληνικού εμφυλίου που σφράγισε την μεταπολεμική μοίρα της χώρας μέχρι τις μέρες μας και έληξε με την ήττα των κομμουνιστών τον Αύγουστο του ΄49, όταν ακούστηκαν οι τελευταίες κανονιές και τα βουνά του Γράμμου επέστρεψαν στην αιώνια ησυχία τους .

Βεβαίως, είχαν προηγηθεί οι ένοπλες συρράξεις μεταξύ των δυνάμεων του ΕΛΑΣ υπό τον Άρη Βελουχιώτη και του ΕΔΕΣ υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα μεσούσης της Κατοχής, το 1943 στην Ήπειρο και ακολούθησαν οι φονικές μάχες της Αθήνας με τη συμμετοχή και του αγγλικού στρατού, τον Δεκέμβρη του 1944.

Η Συμφωνία της 12ης Φεβρουαρίου του 1945 στη Βάρκιζα, για τον αφοπλισμό των ανταρτών, την αποκατάσταση των πολιτικών ελευθεριών και την αμνήστευση των πολιτικών κρατουμένων, δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Και το ΚΚΕ κράτησε ανέπαφο μεγάλο μέρος του οπλισμού του, αλλά και οι συνεργάτες των Γερμανών έμειναν ατιμώρητοι και ανταμείφθηκαν αποκαταστημένοι στις τάξεις του στρατεύματος.

Στην ενδοχώρα, αλλά και στις συνοικίες της Αθήνας και των μεγάλων αστικών κέντρων βασίλευαν πράξεις τρομοκρατίας και αντεκδίκησης από παραστρατιωτικές και παρακρατικές ομάδες που θέριεψαν τον καρπό της διχόνοιας.

Η χώρα απέφυγε την τύχη των ανατολικών δεσποτειών, όμως το τίμημα από όλες τις απόψεις, ήταν βαρύ. Ο απολογισμός του αίματος κατ΄ αρχάς, είναι ανεκτίμητος. Οι προσβάσιμες πηγές, υπολογίζουν ότι οι συνολικές απώλειες του Εθνικού Στρατού έφθασαν τους 44.000 αξιωματικούς και οπλίτες . Στο Δημοκρατικό Στρατό, οι νεκροί, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ανήλθαν στους 25.000 περίπου, χωρίς να προσμετρώνται οι εκατόμβες του άμαχου πληθυσμού. Συγκριτικά, η Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922) στοίχισε τη ζωή 37.000 Ελλήνων στρατιωτών…

Χιλιάδες αριστεροί, που γλύτωσαν το απόσπασμα, πήραν το δρόμο «προς εθνικήν αναμόρφωσιν» για τις εξορίες ή κλείστηκαν με βαρειές ποινές στις φυλακές.

Ήταν, σύμφωνα με την Αριστερά, μια ηθική νίκη, η οποία γέννησε ενοχές σε μεγάλο μέρος του αστικού κορμού κι αφετέρου συντήρησε ένδοξους μύθους, όμως σε κάθε περίπτωση απέτρεψε μια ψύχραιμη προσέγγιση για το τι πραγματικά έφταιξε κι αλληλοσφαγήκαμε μεταξύ μας, με αποτέλεσμα όπως είπε ο στρατηγός Παυσανίας Τσακαλώτος, παππούς του σημερινού υπουργού Οικονομικών, «οι καλύτεροι Έλληνες, να χαθούν στα βουνά»…  

Υ/Γ: Δείγμα της γενικής καταστροφής που προκάλεσε ο Εμφύλιος, η απόλυτη Πολιτισμική παρακμή. Οι γείτονες Ιταλοί έφτιαχναν κινηματογραφικές ταινίες, δημιουργώντας το κίνημα του νεορεαλισμού κι εδώ παίζαμε Τάσσο και Γκόλφω. Πάλι καλά που ήταν κάτι "περίεργοι" τύποι σαν τον Κούνδουρο και τον Τζαβέλλα.

Και πάλι καλά που λαϊκοί βάρδοι, όπως ο Γιώργος Μητσάκης με τα τραγούδια τους, υψώσανε τους ταπεινούς και την καθημαγμένη χώρα από την σκόνη.

Ιδού τι έγραψε- εν αγνοία του θα πούνε οι γραμματισμένοι-  ο συνεταλμένος Μητσάκης, δίνοντας με λιτότητα συγκλονιστικές εικόνες: 

Γιώργος Αρβανίτης